جراحِ خوشنویسی که ناجی انسان ها شد

جراحِ خوشنویسی که ناجی انسان ها شد

شهرآرا آنلاین، سعید جاوید: وقتی که ۵۲ سال قبل در یکی از روستاهای خراسان شمالی پا به عرصه وجود گذاشت، هیچ‌کس به این موضوع فکر نمی‌کرد که شاید روزی او تبدیل به یکی از شناخته‌شده‌ترین جراحان قلب کشور و جهان شود. اما سال‌ها از پی هم گذشت و محمدحسن بزرگ شد؛ آن‌قدر بزرگ که توانست با پنجه‌های هنرمندش، جان هزاران نفر را از مرگ نجات دهد.

به سراغ همان کودک روستایی رفته‌ایم. همان که تقدیر برایش نوشته بود، روزی جراحی توانا می‌شود تا با نجات‌ جان و درمان بیمارانش، زکات علمی را که فراگرفته، بپردازد. دکتر محمدحسن نظافتی، ۴۷ سال پیش و درحالی‌که پنج سال بیشتر نداشت، به‌همراه خانواده‌اش، به‌ مشهد نقل‌ مکان کرد تا با گذشت زمان تبدیل به کسی شود که به علت خدماتی که به هم‌نوعانش ارائه کرده، مجاوری دل باخته برای امام هشتم و همشهری پرافتخاری برای مشهدی‌ها شود. او بنیان‌گذار پیوند قلب در خراسان‌رضوی و دانشگاه علوم ‌پزشکی مشهد است. پزشکی که توانسته است درمدت ۱۶‌سال گذشته ۲۵هزار عمل جراحی قلب را روی بزرگ‌سالان وکودکان با موفقیت به انجام برساند و به بیماران خود زندگی دوباره بدهد. مصاحبه‌ای که در ادامه می‌خوانید، گفتگو با این پزشک ماهر شهر مشهد است که گرچه علاوه بر حرفه پزشکی، فارغ‌التحصیل انجمن خوشنویسان ایران، آن هم با مدرک ممتاز است و نمایشگاه‌های مختلف هنری نیز در داخل و خارج از کشور برپا کرده است.

دکتر نظافتی ۲۵ هزار جراحی قلب در ۱۶ سـال

از دوران تحصیل و مدرسه‌تان در مشهد بگویید؟

وقتی به مشهد نقل‌مکان کردیم، در سال اول در مدرسه علمیه جوادیه مشغول به تحصیل شدم و سال بعد در دبستان دولتی ادامه تحصیل دادم و پس از دوره راهنمایی در دبیرستان‌شریعتی مشغول به تحصیل شدم. دوره دیپلم را در سال۵۸ با معدل ۳۸/۱۹ و کسب رتبه ‌اول به پایان رساندم. پایان دوره متوسطه‌ام هم زمان شد با اعزام دانشجو به خارج از کشور که من هم برای تحصیل در رشته مهندسی شیمی از سوی دانشگاه استکهلم سوئد پذیرفته و در کنکور پزشکی مشهد هم قبول شدم و با توجه به وابستگی به خانواده، تحصیل در دانشکده پزشکی مشهد را ترجیح دادم.

بعد از پایان دوره پزشکی‌عمومی در آزمون تخصص جراحی‌عمومی پذیرفته و پس از ۴سال موفق به دریافت مدرک این رشته تخصصی شدم و درحالی‌که یک‌سال به پایان دوره باقی مانده بود در سال ۱۳۷۱ براساس قرارداد علمی‌فرهنگی که بین فرانسه و جمهوری اسلامی ایران امضا شد، مقرر گردید تعدادی از دانشجویان ایرانی برای تحصیلات‌تکمیلی به فرانسه اعزام و متقابلا دانشجویان فرانسوی نیز برای تحصیل در تعدادی از رشته‌ها به ایران بیایند که در همین چارچوب ۱۱دانشجو از ایران به فرانسه رفتیم که دو نفر از آن‌ها خراسانی بودند.

چطور شد که به جراحی قلب علاقه‌مند شدید؟

داستانش این‌طور بود که پیش از اعزام به خارج از کشور، مصاحبه حضوری توسط استادان فرانسوی در ایران انجام شد که آنجا خود استاد مصاحبه‌کننده مرا برای رشته فوق‌ تخصصی جراحی قلب انتخاب و به این رشته تحصیلی هدایت کرد.

بعد از ورود به فرانسه درکجا به ادامه تحصیل پرداختید؟

من در این کشور سه‌سال زیر نظر مستقیم یکی از هم‌وطنان خودمان، آقای پروفسور گنج‌بخش که ریاست جراحی قلب بیمارستان پیتیه پاریس را عهده‌دار بود، دوره‌ تحصیلی‌ام را گذراندم. خیلی‌ها او را در جهان با افتخاراتی که کسب کرده می‌شناسند؛‌ شاید دلیل این موضوع هم این باشد که این استاد برجسته تمام مدارج و افتخارات پزشکی دنیا را در کارنامه خود دارد و دارنده بزرگ‌ترین عنوان پیوند قلب در اروپا و بزرگ‌ترین آمار پیوند قلب مصنوعی در دنیاست.

چطور در مسیری که انتخاب کردید ماندگارشدید؟

واقعیت این است که در تمام آن سال‌ها به سه اصل اساسی و مهم توجه داشتم و آن‌ها را عامل ماندگاری یک انسان و البته خودم می‌دانستم. ایمان، بنیه‌علمی و داشتن هدف و انگیزه، معتقدم این اصول ضامن رسیدن یک انسان به قله‌های موفقیت است و اگر یکی از آن‌ها لنگ بزند، بی‌شک رسیدن به اهداف متعالی غیرممکن یا ناقص خواهد بود.

از چه زمانی در دوره فوق‌تخصصی به‌طور مستقل شروع به عمل قلب کردید؟

با اعتقاد به اینکه در فراگیری علوم نظری و عملی و برای رسیدن به اهداف باید به طورجدی پیگیر بود، تلاش کردم توانمندی خودم را نشان دهم که خوشبختانه باعث جلب اعتماد استادان و سرپرست گروه جهانی قلب قرار گرفت و اجازه دادند زیر نظر مستقیم آن‌ها در تیم جراحی قلب به طور عملی کارم را شروع کنم و این در حالی بود که هنوز دوره فوق تخصص را به پایان نرسانده بودم.

چند سال بعد به کشور برگشتید، شروع کارتان در مشهد چگونه بود؟

واقعیت این است که هنگام بازگشت به مشهد موانع و سنگ‌اندازی‌هایی از سوی عده‌ای انجام می‌شد که تا ۴‌سال هم به طول انجامید، به همین علت آغاز به کار بسیار تلخ و فراموش نشدنی داشتم؛ چراکه در آن زمان نه مسئولان دانشگاه علوم پزشکی حاضر بودند بخشی از جراحی‌های قلب را به من بسپارند و نه رئیس گروه جراحی قلب باز،که این عمل در آن موقع منحصرا در بیمارستان قائم(عج) انجام می‌شد، چون تمایلی نداشت من با اندوخته‌های جدیدم وارد این عرصه شوم.

بالاخره چگونه با مشکلات کنار آمدید؟

من خیلی دوست داشتم که در کشور خودم و به مردمم خدمت کنم برای همین با اصرار و پافشاری من مبنی بر انجام عمل قلب باز حتی در اتاق عمل مرکزی بیمارستان که تمام اعمال جراحی‌ها در آن انجام می‌شد با مقدمات و وسایلی که شخصا برای این کار آماده کرده بودم، اولین عمل جراحی قلب را به سبک جدید ویدئویی روز دوازدهم خرداد ۱۳۷۶با موفقیت انجام دادم که این عمل برخلاف میل باطنی روز سیزدهم همین ماه تقریبا در سطحی گسترده در رسانه‌ها بازتاب داشت.

حتما آن‌گاه بود که رفتار همان مسئولان با شما تغییر کرد؟

نه اتفاقا بازتاب این عمل، باعث جبهه‌گیری شدید مسئولان دانشگاه و متولیان بخش جراحی قلب بیمارستان قائم(عج) شد، اما تصمیم گرفتم فقط به خدا اتکا کنم و به برخوردهای آن‌ها توجه نکردم، چون هدفم از بازگشت به کشور، خدمت به هموطنان و نشان دادن توانمندی علمی و شایستگی پزشکان ایرانی بود.

شما جزو جراحانی هستید که ظاهرا با کودکان بیمار زیادی سروکار داشته‌اید که مشکل قلبی داشته‌اند.

بله. من حدود۱۰هزار عمل قلب کودکان در مشهد انجام داده‌ام این رقم نه‌تنها در کشور که در منطقه و جهان بی‌نظیر است و ما اکنون به‌جایی رسیده‌ایم که بیشترین آمار دنیا به نام جمهوری اسلامی ایران به ثبت رسانده‌ایم، آماری که طبق آن که بیش از ۲‌هزار عمل کودکان با بهره‌گیری از روش ویدئویی انجام شده است. این رکورد به نام مشهد به ثبت رسیده و حتی در برخی از کنفرانس‌های بین‌المللی از من خواسته‌اند به‌طور زنده و در حضور نزدیک به ۵۰۰‌نفر از صاحب‌نظران، این عمل را انجام دهم که در کمتر از ۱۰دقیقه عمل را انجام دادم و آن‌ها بسیار تعجب کردند. درحال‌حاضر این روش در کشورهای پیشرفته با استفاده از روبات انجام می‌شود که بسیار هزینه‌بر است.

البته ما هم در طول ۱۰‌سال سعی کردیم با استفاده از روبات دست به چنین عملی بزنیم که خرید روبات آن زمان برای ما به اندازه ساخت دو بیمارستان هزینه داشت و برای همین هم صرف‌نظر کردیم.

بعد از سال‌ها و تجربه‌های موفقی که داشته‌اید، آیا هنوز هم موقع عمل دچار استرس می‌شوید؟

واقعیت این است که آنچه باعث شده نه در اتاق عمل، بلکه در داخل و حتی خارج و کنفرانس‌های بزرگ علمی به‌صورت زنده عمل و جراحی قلب را در قالب کنفرانس‌های جهانی انجام دهم، توکل به خدا و باورهای قلبی‌ام بوده است. همیشه با نیرویی که از توکل به پرودگارم گرفته‌ام، توانسته‌ام از عهده عمل‌های سخت برآیم.

شما جزو پزشکان سرشناس مشهد و کشور هستید. شاید برای خیلی‌ها مهم باشد و دوست داشته باشند، مبلغ حق‌الزحمه شما را بدانند.

حق‌الزحمه‌ای که در بیمارستان دولتی دریافت می‌شود حتی از رقم معمول هم کمتر است، ولی در بیمارستان‌های خیریه مشهد خواسته‌ام اگر بیماری توان پرداخت هزینه عمل جراحی را ندارد این موضوع را با من مطرح نکنند و بگذارند که من عمل بیمار را به روال عادی انجام دهم و نام او را از فهرست بیمارانی که باید هزینه بپردازند حذف کنند. من اعتقاد دارم که برخی از هم‌وطنان من نه تنها توان پرداخت هزینه درمان را ندارند، بلکه امکان پرداخت هزینه چند شب ماندن در مسافرخانه هم برایشان امکان‌پذیر نیست. همیشه بر این موضوع تاکید داشته و دارم که عمل بیمارمن نباید به‌علت نداشتن امکانات مالی لغو شود و او رنج بکشد.

ظاهرا برای بیماران خارج از کشور هم برنامه جراحی دارید؟

بله. درحال‌حاضر هفته‌ای ۸تا ۱۰بیمار قلبی از کشورهای مختلف از جمله روسیه، پاکستان، هندوستان، آسیای میانه و کشورهای حوزه خلیج فارس برای درمان به من مراجعه می‌کنند و تحت درمان قرار می‌گیرند و جالب است که بدانید هزینه جراحی قلب در خارج از کشور، حدود ۱۰برابر ایران است.

ایران در حال حاضر چه جایگاهی در بخش جراحی قلب پیدا کرده است؟

خوشبختانه امروز در این بخش به مقام و رتبه‌ای از علم و عمل رسیده‌ایم که تعدادی از جراحان کشورهای دیگر تقاضا دارند به ایران بیایند و روش‌هایی را که در آن مبتکر و نوآور بوده‌ایم از ما بیاموزند.

چه توصیه‌ای به همکاران خود که در آینده وارد این عرصه می‌شوند دارید؟

پیشرفت علمی و حضور در عرصه رقابت سالم را مدنظر قرار دهند و به آن سه اصلی که اشاره کردم پایبند باشند چراکه اگر هدف نام و نان باشد انسان ماندگار نخواهد بود. دوست دارم همکاران عزیز و جوان من در نوآوری جسارت داشته و با تکیه به بنیه علمی قوی خود در این عرصه حضور پیدا کنند. از رقابت علمی و فارغ از تنگ نظری هراس نداشته باشند؛ چراکه رقابت سالم در جوامع علمی یک اصل پذیرفته‌شده است. من معتقدم در شرایط کنونی دستیابی به منابع علمی از جمله کنفرانس‌ها، مقالات، مجلات و حتی بازآموزی‌ها در ایران و کشورهای دیگر فراهم است. علم وقتی ارزشمند است که مردم از آن بهره‌مند شوند نه اینکه مانند یک تابلوی هنری در قاب قرار گیرد.

حرف آخر به‌عنوان یک جراح قلب

روی صحبتم با مردم و مسئولان به ویژه متولیان امر درمان است. سه‌چهارم مرگ و میرهای جهان ناشی از بیماری‌های قلبی است. من از مسئولان تقاضا دارم استعداد و توانمندی فرزندان این مرز و بوم را در عرصه‌پزشکی جدی بگیرند و برای اینکه از قافله علم پزشکی عقب نمانیم با نیت خیر زمینه رشد و تعالی آن‌ها را فراهم سازند و از هم استانی‌های خودم در وهله اول و از تمام هموطنانم می‌خواهم ورزش کنند. غذای ساده و سالم و سنتی خودمان را بیشتر استفاده و از خوردن چربی‌ها پرهیز کنند، این‌ها عوامل اصلی بیماری‌های قلبی هستند که در دست خود افراد است، اما بیماری‌های قلبی کودکان بی‌گناه به وسیله خود آن‌ها ایجاد نمی‌شود و باید از همان دوران حاملگی، مادران احتمال وجود این بیماری را در نوزادان خود جدی بگیرند که متاسفانه این مهم تاکنون درجامعه پزشکی ما هم جا نیفتاده که امیدوارم اتفاق بیفتد.

جراحِ خوشنویسی که ناجی انسان ها شد

جراح قلب | جراح قلب مشهد | دکتر نظافتی | جراح قلب خوب

منبع: شهرآرا آنلاین